Vai trò của điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế trong công tác phòng chống ma túy

Tháng hành động phòng, chống ma túy – Quyết tâm toàn dân

Ngày 13/6/2001, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 93/2001/QĐ-TTg về việc tổ chức “Tháng hành động phòng, chống ma túy” và “Ngày toàn dân phòng, chống ma túy”. Từ đó, tháng 6 hằng năm được chọn là thời điểm cả nước đồng lòng hành động chống lại hiểm họa ma túy.

Tháng hành động năm 2025 (từ ngày 01/6 đến 30/6) với chủ đề “Chung một quyết tâm – Vì cộng đồng không ma túy”, nhằm huy động toàn xã hội tham gia phòng ngừa, đấu tranh, kiểm soát và giảm thiểu tác hại của ma túy.

Ma túy – Mối đe dọa toàn cầu

Ma túy là tên gọi chung cho những chất có khả năng kích thích hoặc ức chế hệ thần kinh, gây nghiện mạnh chỉ sau một vài lần sử dụng. Từ các loại truyền thống như heroin, thuốc phiện, cần sa, đến những chất tổng hợp nguy hiểm như ma túy đá, ketamine, thuốc lắc… tất cả đều gây tổn hại nghiêm trọng đến sức khỏe thể chất, tinh thần và nhân cách người sử dụng.

Theo Nghị định 73/2018/NĐ-CP, hiện có 515 loại ma túy và 44 tiền chất bị kiểm soát. Đặc biệt, nhóm chất dạng thuốc phiện (CDTP) như morphine, heroin, và các chất tổng hợp như methadone, pethidine, diazepam đang ngày càng bị lạm dụng với mức độ nguy hiểm cao.

Methadone – Giải pháp điều trị nghiện CDTP hiệu quả, bền vững

Methadone là một CDTP tổng hợp, có tác dụng tương tự heroin nhưng an toàn hơn khi sử dụng trong điều trị. Ưu điểm:

• Không gây khoái cảm ở liều điều trị
• Uống một lần mỗi ngày, không cần tiêm chích
• Độ dung nạp ổn định, ít phải tăng liều
• Giúp phòng ngừa lây nhiễm HIV, viêm gan B, C

Điều trị nghiện bằng Methadone là phương pháp hiệu quả, chi phí thấp, kiểm soát được liều dùng và giúp người nghiện phục hồi thể chất, tâm lý, xã hội, từ đó tái hòa nhập cộng đồng.

Mục đích của chương trình điều trị Methadone

Hiện nay trên thế giới cũng như ở Việt Nam, việc điều trị thay thế nghiện các CDTP bằng thuốc methadone nhằm các mục đích chính sau:

• Giảm tác hại do nghiện các CDTP gây ra như: lây nhiễm HIV, viêm gan B, C do sử dụng chung dụng cụ tiêm chích, tử vong do sử dụng quá liều các CDTP và hoạt động tội phạm.
• Giảm sử dụng các CDTP bất hợp pháp, giảm tỷ lệ tiêm chích CDTP.
• Cải thiện sức khoẻ và giúp người nghiện duy trì việc làm, ổn định cuộc sống lâu dài, tăng sức sản xuất của xã hội.

Kết quả tại Vĩnh Phúc – Niềm hy vọng từ những con số

Chương trình điều trị Methadone tại Vĩnh Phúc được triển khai từ đầu năm 2015, đến nay đã đem lại hiệu quả lớn, giúp người nghiện giảm sử dụng ma tuý, giảm lây nhiễm HIV, giảm tử vong do tiêm chích quá liều và các hành vi tội phạm, cải thiện chất lượng cuộc sống, mối quan hệ của người nghiện với gia đình và cộng đồng. Tính đến nay đã có 6 cơ sở điều trị tại các huyện thành phố: Vĩnh Yên, Phúc Yên, Bình Xuyên, Lập Thạch, Tam Dương, Vĩnh Tường. Tổng số bệnh nhân đang tham gia điều trị là 700 người, đạt 84,3% chỉ tiêu giao.

Methadone đã trở thành cơ hội để người nghiện làm lại cuộc đời – lấy lại niềm tin, sức khỏe, nghề nghiệp và tình cảm gia đình. Cộng đồng và gia đình ngày càng đồng hành tích cực hơn, giúp người nghiện từng bước tái hòa nhập, đóng góp trở lại cho xã hội.

Chung tay vì một cộng đồng không ma túy

Cuộc chiến chống ma túy không của riêng ai. Hãy cùng nhau:

• Nâng cao nhận thức, phòng ngừa từ sớm, từ xa
• Ủng hộ các chương trình điều trị thay thế
• Tạo điều kiện cho người nghiện có cơ hội phục hồi và hòa nhập

Methadone không chỉ là thuốc – mà là chìa khóa mở ra con đường trở về cho hàng nghìn người từng lầm lỡ.

BS. Nguyễn Tuấn Anh – Khoa PC HIV/AIDS